සෝප් ඔපෙරා ප්‍රවණතා
වත්මන් සමාජයේ පුද්ගල ආකල්පවලට බලපෑම් කිරීමට ඇති බලවත්ම මෙවලම සෝප් ඔපෙරා ලෙස සැලකේ. එය දේශපාලනික ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයකටත් වඩා බලවත් වූවකි. සෝප් ඔපෙරා විශ්ව ප්‍රජාවගේ සමාජ ජීවිතවලට බෙහෙවින් බලපායි. සමාජයේ එක්‌තරා පරාවර්තනයක්‌ ලෙස ද සෝප් ඔපෙරා සැලකේ. සෝප් ඔපෙරාවේ ඓතිහාසික ප්‍රවාහය ඇමරිකානු හා බ්‍රිතාන්‍ය මාධ්‍ය ක්‍ෂේත්‍රයෙන් ආරම්භ වන්නකි. ඔපෙරා යනු බටහිර ඉපැරණි ගායන හා රංගනයෙන් සැදි කලා ක්‍රමයකි. සබන් නිෂ්පාදකයන්ගේ මැදිහත්වීමෙන් මාධ්‍ය ක්‍ෂේත්‍රයට පැමිණි මෙම කලා අංශය "සෝප් ඔපෙරා" නමින් හැඳින්විණි. 1978 විනාඩි 15 කොටස්‌වලින් යුත් Amos n Andy පළමු රේඩියෝ සෝප් එක ලෙස සැලකේ. ප්‍රොක්‌ටර් සහ ගැම්බල් සබන් සමාගම සෝප් ඔපෙරා ව්‍යාප්තියෙහිලා මූලික වූ වෙළෙඳ ආයතනයකි. (බලන්න - සමීප රූප, රූපවාහිනිය හා සන්නිවේදනය) දිනපතා විකාශය වන දීර්ඝ රූපවාහිනී කතා මාලාවන් සෝප් ඔපෙරා ලෙස සැලකේ. ඒවායෙහි මූලික ප්‍රභේදය වන්නේ ප්‍රාසාංගික හා විවිධාංක යන දෙ අංශයයි.
සෝප් ඔපෙරාවන්හි තාක්‍ෂණික ආකෘතිය හැඟීම්බර පැටලිලි හා උච්චස්‌ථානවලින් යුක්‌තය. මෙහිදී පැටලිලි යන්නෙන් පවුල් අතර පුද්ගලයන් අතර ආදර හබ යනාදිය අදහස්‌ කෙරේ. උච්චස්‌ථානය වහ වහා නැගෙන වැටෙන ආඛ්‍යානයයි. කුතුහලය දනවන ඊළඟට කුමක්‌ වේද? යන්න සිත් තුළ ඇති කරයි. එය නරඹන්නා සෝප් ඔපෙරාව කෙරෙහි බැඳ තබා ගැනීමට හේතු වේ. සෝප් ඔපෙරාවක අනෙක්‌ තාක්‍ෂණික ලක්‍ෂණය වන්නේ කතා වස්‌තුව ප්‍රසාරණය කිරීමයි. එහි ඇත්තේ එක කතාවක්‌ නොවේ. කතා ගණනාවකින් යුක්‌තය. සාමාන්‍යයෙන් සෝප් ඔපෙරාවක රේ‚ය කතා හතරක්‌ සමාන්තරව ගලා යයි. අතුරු කතා මගින් සංකීර්ණ සම්බන්ධතා සමූහයක්‌ නරඹන්නා ඉදිරියේ තබයි. අනෙක්‌ තාක්‍ෂණික ලක්‍ෂණය වන්නේ රේ‚ය කතා වස්‌තූන් භ්‍රමණය කිරීමයි. විවිධ දෙසට කරකවමින් කතා ගොඩනැගීම පිළිබඳ මෙමගින් අදහස්‌ කෙරේ.
සෝප් ඔපෙරා නැරඹීම පොදු රූපවාහිනි නරඹන්නන්ගේ ක්‍රමය ගෘහස්‌ථ පුරුද්දකි. අනෙක්‌ අතින් සෝප් නැරඹීමේ පුරුද්ද සමාජ අන්තර් ක්‍රියාවන් ප්‍රකට කරන වේදිකාවකි. දිනපතා බොහෝ මානව අන්තර් ක්‍රියාවන් විවිධාකාරයෙන් නිරූපණය වේ. සෝප් ඔපෙරා නැරඹීමේ ප්‍රවණතාව කෙතෙක්‌ද යන්න විමසන විට පුද්ගලයාගේ දෛනික ජීවිතයේ අවශ්‍යතාවක්‌ ලෙසට එය පත්වී තිබීමෙන්ම පැහැදිලි වේ. විවිධ පුද්ගලයන් සෝප් ඔපෙරාවල චරිත සමඟ අනන්‍යතා ගොඩනගා ගනී. තමන් වගේ හෝ තමන් කැමැති හෝ එවැනි අය සිටි හෝ ආදි වශයෙන් එම අනන්‍යතාව තමන් ස්‌වාධීනව ගොඩනගා ගනී. සත්‍ය ජීවිතයෙන් පලා යැම සඳහා වන මනඃකල්පිතයක්‌ සෝප් ඔපෙරා තුළින් මවා ගැනීමට හැකිය. එසේම එසේ ගොඩනගා ගත් මනඃකල්පිතයේ සිට සෝප් ඔපෙරාවේ ආඛ්‍යානයේ මධ්‍යම සිදුවීම් පිළිබඳ සංවාදයෙහි යෙදේ. එය සිය මනෝරූපය වඩාත් බලසම්පන්න කරයි.
මහාචාර්ය
ආරියරත්න ඇතුගල
(මහාචාර්ය ආරියරත්න ඇතුගලයන්ගේ අභිනව කෘතිය වන "සන්නිවේදන ප්‍රවණතා" නමැති ග්‍රන්ථයෙන් උපුටා ගන්නා ලදී.)
No comments:
Post a Comment